ΤΑ ΝΕΑ - 15/11/2019

Τα διαδικαστικά κωλύματα, προσχήματα ή πραγματικά ζητήματα τελείωσαν, ήρθε επιτέλους η ώρα εξέτασης της ουσίας στην ενώπιον της ειδικής Επιτροπής της Βουλής «σκευωρία περί τη Novartis». Η «προανακριτική» αποκτά τον ουσιώδη ρόλο της, που είναι συγχρόνως και καθήκον της: να ψάξει να βρει την αλήθεια και να αποδώσει τις αρμόζουσες ποινικές ευθύνες σε πολιτικά πρόσωπα. Το «δεν είμαστε ανακριτές» που εκστόμισε κάποιος πολιτικός αρχηγός αποσύροντας το κόμμα του από τη διαδικασία είναι ευθέως αντισυνταγματικό: το ελληνικό Σύνταγμα –και δεν είναι το μόνο: αρκεί να σκεφτεί κανείς την επίκαιρη διαδικασία του impeachment στις ΗΠΑ- αναθέτει σε βουλευτές αρμοδιότητες και υποχρεώσεις οιονεί δικαστών/ανακριτών.

Η Επιτροπή της Βουλής διαθέτει ευρύτατη γκάμα δυνατοτήτων, τις οποίες ασκεί είτε μόνη της, είτε με ανάθεση ειδικότερων πράξεων σε εισαγγελέα πλημμελειοδικών ή εφετών (άρθρο 156 παρ. 4 του Κανονισμού της Βουλής), είτε υποβοηθούμενη από τριμελές γνωμοδοτικό δικαστικό όργανο (άρθρο 154 παρ. 3 του Κανονισμού). Όριο των εκτενών αυτών δυνατοτήτων είναι να ερευνώνται οι πράξεις που υπήχθησαν ενώπιον της με την πρόταση άσκησης δίωξης και οι οποίες πρέπει όχι μόνο να είναι ποινικά αξιόποινες, αλλά και να έχουν «προσδιορισθεί με σαφήνεια» (άρθρο 154 παρ. 2 του Κανονισμού). Στην περίπτωση που βρίσκεται σήμερα ενώπιον της, η Επιτροπή δεν εξετάζει κάθε πτυχή της «υπόθεσης Novartis» αλλά μόνο αν ο πρώην αναπληρωτής Υπουργός Δικαιοσύνης υπέπεσε σε ένα ή περισσότερα από τα εξής τέσσερα αδικήματα: ηθική αυτουργία σε κατάχρηση εξουσίας, ηθική αυτουργία σε παράβαση καθήκοντος και παράβαση καθήκοντος, ηθική αυτουργία σε ψευδή κατάθεση, πρόκληση και προσφορά για την τέλεση εγκλήματος. Η «αλήθεια» που αναζητάται θα μπορούσε να συμπυκνωθεί ως εξής: χρησιμοποίησε ο πρώην Υπουργός τις δυνατότητες και το κύρος του αξιώματος του (κατάχρηση εξουσίας) για να πιέσει δικαστές, να «στήσει» κατηγορίες, να προκαταλάβει ή να ποδηγετήσει αποφάσεις και κατευθύνσεις (παράβαση καθήκοντος);

Η συγκεκριμένη αλήθεια δεν σχετίζεται, συνεπώς, με τη βασιμότητα ή τη σοβαρότητα της γενικότερης «υπόθεσης Novartis» αλλά με πράξεις ή παραλείψεις του πρώην Υπουργού κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του. Δεν εξαρτάται από μια γενικώς νοούμενη «αξιοπιστία» των μαρτύρων αλλά από την αποδειξιμότητα όσων θα καταθέσουν και τη σχέση με τα ερευνώμενα αδικήματα. Δεν έχει ως –βασικό τουλάχιστον- ακροατήριο την κοινή γνώμη και το «κοινό περί δικαίου αίσθημα» αλλά την κρίση και την πεποίθηση των βουλευτών-μελών της Επιτροπής.

Συμπτωματικά, τις ίδιες μέρες λαμβάνει χώρα ενώπιον της αμερικανικής Βουλής, η πρώτη φάση της διερεύνησης πιθανών παρανομιών του προέδρου των ΗΠΑ. Κι εκεί αναζητείται, από βουλευτές που μετατρέπονται σε κατηγόρους, η αλήθεια. Μόνο που εκεί, λόγω του ότι διακυβεύεται η παραμονή του προέδρου στο αξίωμα του, αλλά και του τρόπου με τον οποίο ενεργεί ο συγκεκριμένος πρόεδρος, δεν υπάρχει αμφιβολία για τα γεγονότα –ότι ασκήθηκε παράνομη και εκτός συνταγματικού ρόλου πίεση σε ηγέτη ξένης χώρας για προσωπικά συμφέροντα του προέδρου. Στη μικρότερης παγκόσμιας σημασίας ελληνική υπόθεση, αναζητούνται όχι ερμηνείες και εντυπώσεις αλλά γεγονότα που θα στηρίζουν αντιθεσμική συμπεριφορά. Κάποια άρχισαν ήδη να εμφανίζονται: οι καταθέσεις του πρώτου μάρτυρα περί πίεσης που του ασκήθηκε να μιλήσει όχι για αυτά που ήξερε αλλά για αυτά που η Εισαγγελέας Διαφθοράς ήθελε να της πει, έχει πολύ μεγάλη σημασία και μπορεί να οδηγήσει το μίτο στα κρίσιμα μονοπάτια.