• Home
  • Οικονομία
  • Επίκαιρο αλλά αντιφατικό: το νόημα του φετινού Νταβός

Επίκαιρο αλλά αντιφατικό: το νόημα του φετινού Νταβός

Economico 14/1/2023,

Στην «πρωτεύουσα» της παγκοσμιοποίησης, το Νταβός, η πρώτη μετά-covid συνάντηση της πολιτικής και επιχειρηματικής ελίτ σφραγίζεται από την αγωνία ότι ίσως έχει ξεπεραστεί –και η ελίτ της παγκοσμιοποίησης και η ίδια η παγκοσμιοποίηση, με τον τρόπο τουλάχιστον που τη θεωρούσαμε δεδομένη. Με επίσημο τίτλο «Συνεργασία σε έναν πολυδιασπασμένο κόσμο», οι συζητήσεις στις ελβετικές Άλπεις θα μπορούσαν κάλλιστα να έχουν ως σύνθημα «ας οργανωθούμε γιατί χανόμαστε».
Το διεθνές πλαίσιο είναι γνωστό και ασφυκτικό:
- κρίση πληθωρισμού –και κόστους ζωής
- φάσμα γενικευμένης ύφεσης –και κοινωνικών αντιδράσεων
- πόλεμος στην Ουκρανία –και διαρκής απειλή κλιμάκωσης έως τη «μεγάλη ανάφλεξη»
- κλιματική αλλαγή σε πλήρη εκτύλιξη –και με διαρκείς υπενθυμίσεις μέσω «ακραίων φαινομένων»
- ανεξέλεγκτος τεχνολογικός καλπασμός –με στοιχεία απειλής τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό-εργασιακό επίπεδο
- δημοκρατική υποχώρηση –τόσο στο πεδίο της «τυπικής δημοκρατίας», με το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού να ζει υπό αυταρχικά ή ημι-αυταρχικά καθεστώτα, όσο και με κριτήριο την «ουσιαστική δημοκρατία», δηλαδή το σεβασμό των δικαιωμάτων και των ελευθεριών.
Από την άλλη, εντός αυτού του πλαισίου, η συγκυρία μοιάζει σχετικά να βελτιώνεται:
- οι τιμές έχουν αρχίσει να μειώνονται, ο κίνδυνος ενεργειακών προβλημάτων, ελέω και καιρού, να μειώνεται, η εμπιστοσύνη των καταναλωτών να επανακάμπτει και ο πληθωρισμός, αν όχι να ξεφουσκώνει, πάντως να επιβραδύνεται
- οι αρμόδιοι της Ευρωζώνης κάνουν δειλά-δειλά λόγο για «ήπια ύφεση», της Γερμανίας και των ΗΠΑ για πιθανή αποφυγή της και της Κίνας για σταμάτημά της μετά την εγκατάλειψη του «κλεισίματος» λόγω πανδημίας
- ο πόλεμος δεν φαίνεται να τελειώνει αλλά δεν ξεφεύγει, προς το παρόν, από την τοπική κοίτη του
- την κλιματική αλλαγή, πολιτικοί και επιχειρηματίες την κοιτάζουν πλέον στα μάτια και έχουν αρχίσει τη –μακρά- πορεία μετάβασης σε ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης
- έναντι των τεχνολογικών καινοτομιών, και της πιο επαναστατικής ανάμεσά τους, της τεχνητής νοημοσύνης, υπάρχει, αν όχι προβληματισμός, κάποια επαγρύπνηση
- η δημοκρατία, παρ’ όλη την πίεση που τής ασκείται, συνεχίζει, τουλάχιστον κατά τη «δυτική οπτική», να αποτελεί το «καλό παράδειγμα» και τα προπύργια της –Ευρώπη και Αμερική- να αντέχουν παρά τον σφυροκόπημα των λαϊκιστών.
Η πρόκληση για το φετινό Νταβός είναι να μη θεωρηθεί η συγκυριακή βελτίωση σήμα για διατήρηση ξεπερασμένων μεθόδων, εργαλείων, εννοιών και προτεραιοτήτων. Αρκετοί από τους συμμετέχοντες το λένε ανοικτά ή το υπονοούν:
- οι ανισότητες αποτελούν (και) οικονομικό πρόβλημα, και μάλιστα, λόγω της διαρκούς διεύρυνσής τους, το υπ’ αριθμόν ένα
- οι νομισματικές παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών αφενός δεν αρκούν, αφετέρου πλήττουν την ανάπτυξη και, κυρίως, δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν δομικά το πρόβλημα της οικονομικής επιβράδυνσης
- η παγκοσμιοποίηση πάσχει διπλά, ως «μοντέλο» που μεγεθύνει τις ανισότητες και ως «αλυσίδα τροφοδοσίας» με πολλά κενά, ιδίως σε περιόδους κρίσης
- η σχέση οικονομικής μεγέθυνσης-βελτίωσης του επιπέδου ζωής-αλλαγής παραδείγματος με ενσωμάτωση της «πράσινης» προτεραιότητας δεν είναι υγιής: πολλά πεδία της οικονομίας μένουν «σκοτεινά» ή αντιπαραγωγικά (με πρώτο παράδειγμα τα κρυπτονομίσματα), αδιαφανείς (πολιτικές) σταθμίσεις και συμφέροντα μπλοκάρουν τις αναγκαίες μεταβάσεις και υπερβάσεις
- οι πλούσιοι και υπερ-πλούσιοι, αυτό το 1% των ανθρώπων του πλανήτη που κρατούν στα χέρια τους σχεδόν τα δυο τρίτα του παγκόσμιου πλούτου, δεν συμμετέχουν όσο θα έπρεπε αλλά και όσο είναι διατεθειμένοι: το «μεγάλο νέο» αυτού του Νταβός, ειδικά για μια συνάντηση υπερπλουσίων και ερχόμενο από το στόμα υπερπλουσίων, είναι η «έκκληση των 200» εκατομμυριούχων και δισεκατομμυριούχων να φορολογηθούν περισσότερο και δικαιότερα.
Ο φιλόδοξος κύριος Σβάμπ και οι συνδιοργανωτές του Νταβός έχουν συνεπώς στα χέρια τους την πυξίδα: περισσότερη συνεργασία, περισσότερη εξισορρόπηση, περισσότερες δομικές αλλαγές, περισσότερη φορολόγηση των βαθύπλουτων. Δεν πρέπει να τους στενοχωρεί που φέτος έλλειψαν οι «μεγάλοι των μεγάλων» (Μπάιντεν, Σι κλπ), αλλά, αντίθετα, να τους ικανοποιεί που αποκαλύφθηκε, έστω the hard way, η «αλήθεια της αλήθειας» για την οικονομία –και για την πορεία του κόσμου.

Κώστας Μποτόπουλος

0
0
0
s2smodern
powered by social2s