NEA, 15/5/21

Η φετινή επέτειος της «Μέρας της Ευρώπης» (9η Μαΐου) συνέπεσε, διόλου τυχαία, με πολλά γεγονότα: επιτάχυνση της εμβολιαστικής προσπάθειας, λανσάρισμα «Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης», «Κοινωνική Συνάντηση Κορυφής» στο Πόρτο. Παρότι, αντικειμενικά, το κοκτέιλ είναι αναζωογονητικό, από πολλούς ακούστηκαν -με κακοπιστία, λόγω διανοητικής τεμπελιάς ή προσκόλλησης σε ένα ειδικό είδος σνομπισμού που στρέφει τα βέλη του ενάντια σε οτιδήποτε επιτυγχάνει- τα γνωστά και χιλιοειπωμένα περί γραφειοκρατικής και με αργά αντανακλαστικά Ευρωπαϊκής Ένωσης, περί έλλειψης ηγετών, «τηλεφώνου» (δηλαδή προσώπου στο οποίο μπορεί να απευθυνθεί κάλεσμα), «οράματος» -υπονοώντας κάτι που πρέπει να προέρχεται από το Όρος των Ελαιών και απαγορεύεται να είναι μπροστά στα μάτια μας.

Επιτυχία δεν σημαίνει τελειότητα και η Ένωση είναι σε πολλά, με πρώτα το κράτος δικαίου και τη λήψη των αποφάσεων, βελτιώσιμη. Όμως οι επαγγελματίες ευρω-γκρινιάρηδες καμώνονται πως αγνοούν την υπεραυξημένη, μέσα στην πανδημία, πολιτική δυναμική της Ένωσης, καθώς και την μεγαλύτερη από ποτέ αποδοχή της από τους Ευρωπαίους πολίτες. Εστιάζουν σε ανεκδοτολογικά περιστατικά τύπου «σκανδάλου του καναπέ» και όχι σε πραγματικά επιτεύγματα, όπως η διατήρηση απόλυτης ενότητας μέσα στην τρικυμία του Μπρέξιτ ή η σωτήρια, παρά τα επιμέρους προβλήματα, πρωτοβουλία τόσο έναντι της πανδημίας (στήριξη από Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ευρωπαϊκά προγράμματα απασχόλησης και σωτηρίας επιχειρήσεων, πρωτοφανές σε μέγεθος Ταμείο Ανάκαμψης) όσο και στο μέτωπο των εμβολισμών, στο οποίο η απόφαση διαχείρισης στο όνομα της Ένωσης ήταν κυριολεκτικά σωτήρια για μια σειρά από χώρες, που αλλιώς θα καλούνταν να τα βάλουν με τα θηρία μόνες τους. Κι αν όλα αυτά δεν φτάνουν για να βγει θετική η αποτίμηση, να δούμε τι θα πουν οι από θέσεως επικριτές, και κυρίως οι εξ αυτών «Αριστεροί», με το τελευταίο πετραδάκι, ή μάλλον αγκωνάρι, που μπήκε στο Πόρτο.

Ή μάλλον ξέρω τι θα πουν: θα ξαναδούν το ποτήρι της «Κοινωνικής Ευρώπης» μισοάδειο. Αυτά είναι μόνο λόγια και αναμασήματα, στην πραγματικότητα τσακώθηκαν για τις πατέντες, η Μέρκελ αρκέστηκε σε λίγες γενικότητες και μάλιστα μέσω τηλεδιάσκεψης, η τελική ανακοίνωση ήταν χλιαρή και άνευρη, η έγκριση του Σχεδίου Δράσης της Επιτροπής αναβλήθηκε για τον (μακρινό) Ιούνιο. Ο καλόπιστος παρατηρητής θα αντιπαράβαλε, ή τουλάχιστον θα συνυπολόγιζε, τα ακόλουθα, κρίσιμα κατά τη γνώμη μου, πολιτικά βήματα: η «κοινωνική διάσταση» έγινε, και επισήμως, ο τρίτος, και ισότιμος με τους άλλους δυο (κλιματική αλλαγή και ψηφιοποίηση) «πυλώνας» της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πολλοί δε Ευρωπαίοι ηγέτες, προερχόμενοι από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους –από τον Μακρόν ως το Ντράγκι και τον Κόστα και από τον Σάντσεθ ως τον Έλληνα και το Βέλγο Πρωθυπουργό- δεσμεύτηκαν οικειοθελώς για τη λήψη μέτρων προς ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Μέτρων όπως η μονιμοποίηση μηχανισμών για την απασχόληση, το άνοιγμα της συζήτησης για «δημοσιονομική ένωση», η προώθηση Οδηγίας για ευρωπαϊκό κατώτατο μισθό και η πιο αποτελεσματική νομοθέτηση για τη μισθολογική ισότητα των φύλων. Ακούω και πάλι την αντίρρηση: κοινωνική πολιτική δεν γίνεται με διάσπαρτα νομοθετήματα που μένουν στα χαρτιά. Ισχύει, μόνο που αυτή τη φορά θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τρία καθοριστικά στοιχεία. Πρώτον, ότι η κοινωνική διάσταση δεν αποτελεί πλέον προπύργιο ή προνόμιο της ευρωπαϊκής Αριστεράς, αλλά ολόκληρης της ευρωπαϊκής πολιτικής τάξης. Δεύτερον, ότι, χωρίς πολλές φανφάρες, μπήκε στο Πόρτο μια δεύτερη μηχανή στην ευρωπαϊκή λοκομοτίβα: δίπλα στην οικονομική (ΟΝΕ), η κοινωνική (Κοινωνικός Πυλώνας). Και τρίτον, ότι η υλοποίηση των κοινωνικών μέτρων –τα οποία, παρεμπιπτόντως, η απελθούσα Βρετανία δεν θα άφηνε ποτέ να λάβουν σάρκα και οστά- παραμένουν μεν στα χέρια των κυβερνήσεων, αλλά τα χέρια αυτά έχουν αυτοδεσμευθεί να τα περάσουν από τα εθνικά Κοινοβούλια.

Μην ξανακούσω, λοιπόν, παρακαλώ, για ανάγκη, και για έλλειψη, ευρωπαϊκού «αφηγήματος»: δεν υπάρχει πειστικότερο αφήγημα από τη βιωμένη εμπειρία του ανηφορικού, γεμάτου λακκούβες, εμπόδια και στροφές δρόμου που οδηγεί στη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων μέσα από κοινή προσπάθεια.