Φιλελεύθερος 13/04/2018

Τι σημαίνει η τρίτη συνεχόμενη νίκη του Όρμπαν στην όχι και τόσο μακρινή Ουγγαρία; Πολλά, και ανησυχητικά, πράγματα.
Το πρώτο είναι ο επιβεβαιωτικός της χαρακτήρας. Ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι «δυνάμεις της λογικής» έχουν από καιρό βάλει τον Ούγγρο Πρωθυπουργό στην πρωτοκαθεδρία των παραδειγμάτων προς αποφυγήν και των κινδύνων για τη δημοκρατία, οι πολίτες της χώρας του (για να είμαστε ακριβείς: πλην Βουδαπέστης) όχι μόνο τον επανεκλέγουν αλλά και του δίνουν μεγαλύτερη δύναμη. Επειδή αυτή η πλειοψηφία μάλλον δεν θέλει την αυτοκαταστροφή της, κάτι άλλο θα είδε πού εμείς οι υπόλοιποι ή δε βλέπουμε ή υποτιμάμε.

Το θεσμικά κρισιμότερο είναι ότι αυτή η νίκη θα επιτρέψει, αλλά ήδη νομιμοποιεί, τη μετωπική σύγκρουση του νικητή με τους αντιπάλους του, με την Ευρωπαϊκή Ένωση και με το Κράτος Δικαίου. Ο ίδιος ο Όρμπαν έσπευσε να δηλώσει ότι έτσι εξέλαβε την εκλογική εντολή: για επιβολή του «μοντέλου» του. Η «μη φιλελεύθερη Δημοκρατία», την οποία ευαγγελίζεται, μετατρέπει την εκλογική νίκη σε εργαλείο «κατάκτησης» (σας θυμίζει κάτι;) της εξουσίας σε όλα τα επίπεδα και κατάλυσης θεσμών που δεν χωράνε στο καλούπι της (σας έρχεται στο νου κανένα άλλο παράδειγμα;). Όχι μόνο «Στοπ Σόρος», νόμος που ήδη ετοιμάζεται, αλλά και «Στοπ Δημοκρατία», ποτάμι που εδώ και τρία χρόνια ανοιχτά κοχλάζει.
Αυτή όμως η αντίληψη της πολιτικής και της διαχείρισης της, έστω και νομιμοποιημένη μέσω της κάλπης, έστω και περιχαρακωμένη στα όρια της «εθνικής υπόθεσης», αφορά πολύ ευρύτερες από τη μόνη Ουγγαρία περιοχές και αρχές. Όσο η χώρα αυτή ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση –και η πονηριά του Όρμπαν είναι ότι δεν ζητά την αποχώρηση της χώρας του από την Ένωση αλλά τη διαμόρφωση μιας άλλης Ένωσης που θα στηρίζεται στα εθνικά κράτη και όχι σε κοινές βάσεις- Δημοκρατία, και στην Ουγγαρία, δεν μπορεί να σημαίνει μόνο εκλογές. Δημοκρατία είναι και δικαστική ανεξαρτησία και πλουραλισμός και ελευθεροτυπία και σεβασμός κοινών κανόνων. Όλα θα κριθούν από το πώς θα συμβιβαστεί στην πράξη η επιλογή από έναν λαό της «αντιφιλελεύθερης δημοκρατίας» με το γεγονός ότι, σύμφωνα με το αδιαμφισβήτητο κεκτημένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τέτοιου είδους «δημοκρατία» δεν είναι δημοκρατία αλλά το αντίθετό της.

Δυο δρόμοι φαίνονται να υπάρχουν –και οι δύο μάλλον αδιέξοδοι. Ο δρόμος της φραστικής και θεσμικής σύγκρουσης: απομόνωση της Ουγγαρίας, προειδοποιήσεις και, με την πρώτη ευκαιρία (ας πούμε μόλις κλείσουν κι άλλα πανεπιστήμια ή αλλάξει προς το ακόμα αυταρχικότερο το Σύνταγμα), κίνηση διαδικασίας μη συμμόρφωσης, όπως αυτή που πρόσφατα χρησιμοποιήθηκε για την Πολωνία. Πρόβλημα: περιφρονείται έτσι η λαϊκή κυριαρχία, ενώ και η διαδικασία δεν έχει ελπίδες να καταλήξει, αφού απαιτείται ομοφωνία και η «αντιφιλελεύθερη Διεθνής» έχει και πολλά άλλα μέλη εντός της Ένωσης (Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, με τον τρόπο της και σημερινή Ελλάδα). Ο δεύτερος δρόμος, της πειθούς, σκοντάφτει στις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης, με πρώτη τη δομική κοινωνική ανισότητα, στην ημιμάθεια, στην «επικοινωνία» της εποχής του διαδικτύου και στην ορμή της κακόβουλης μίμησης.
Ποιος είπε ότι στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα; Αλλά και ποιος μπορεί να ξεχάσει ότι χρέος των δημοκρατών είναι μην πέφτουν ποτέ αμαχητί; Ιδέες για τη μάχη λίαν προσεχώς.