NEA- 4/9/2019

Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες γράφουμε για το ΠΑΣΟΚ, που λέει και ο Γραμματέας. Για να μείνει κάτι από αυτά που γράφουμε, ο δικός μου τρόπος είναι να πούμε μερικές αλήθειες.
Αλήθεια πρώτη: το ΚΙΝΑΛ, ως πείραμα και ως σχήμα, απέτυχε. Στόχος της προσπάθειας συγκρότησης ενός σχήματος πέρα από το ΠΑΣΟΚ, αλλά με επίκεντρο το ΠΑΣΟΚ, ήταν η διεύρυνση, κοινωνική κυρίως, αλλά και εκλογική, μιας ιστορικής παράταξης που κρίθηκε ότι είχε φθαρεί –όχι ως brand name, όπως κάποιοι υπονόησαν, αλλά ως ζωτική πολιτική δύναμη. Η πρώτη απόπειρα, με την «Ελιά» στις ευρωεκλογές του 2014, φάνηκε να προσθέτει μια δυναμική, ιδίως στον τομέα των ιδεών –μακριά από «αριστερές» αγκυλώσεις, κοντά στα σύγχρονα σοσιαλδημοκρατικά ρεύματα. Δεν προχώρησε όμως, και όχι μόνο λόγω της αλλαγής ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ: καθοριστικές ήταν οι συνέπειες της ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Στην εποχή του ΣΥΡΙΖΑ, διαμορφώθηκε και μάλλον απρόβλεπτα αποκρυσταλλώθηκε, με επίκεντρο πάντα εσωκομματικές εξελίξεις, το ΚΙΝΑΛ, ως υποδοχέας διάφορων μικρών μηχανισμών, είτε προσωπικών, είτε ευρισκόμενων κοντύτερα στο «κέντρο» παρά στη σοσιαλδημοκρατία. Το σχήμα έδωσε εύρος και νομιμοποίηση στην επανεκλογή της Προέδρου, όμως δεν παρήγαγε πολιτικό αποτέλεσμα και ουσιαστικά αυτοδιαλύθηκε με τις αποχωρήσεις Ποταμιού και ΔΗ.ΜΑΡ. Σήμερα το ΚΙΝΑΛ είναι το ΠΑΣΟΚ συν κάτι απροσδιόριστο, που εγώ θα το ονόμαζα έλλειψη θάρρους.

Αλήθεια δεύτερη: το ΠΑΣΟΚ διατηρεί μεγαλύτερη απήχηση από το εκλογικό ποσοστό του. Στις τελευταίες εκλογές το ΚΙΝΑΛ βελτίωσε την επίδοσή του, το γεγονός μάλιστα ότι τη βελτίωσε και στις εθνικές σε σχέση με τις ευρωπαϊκές εκλογές έχει τη σημασία του. Από την άλλη, το αποτέλεσμα ήταν κατώτερο όχι μόνο των προσδοκιών αλλά και των ευκαιριών της συγκυρίας, η δε θέση του ΚΙΝΑΛ, σήμερα, στον πολιτικό χάρτη, δεν θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ούτε κεντρική ούτε ελπιδοφόρα. Μπορεί να είναι τρίτη δύναμη στη Βουλή, όμως δυσκολεύεται να έχει καθαρή άποψη, άρα να ακουστεί, και παράλληλα του ασκούνται έντονες πιέσεις και από τα δεξιά και από τα αριστερά του. Παρ’ όλη την πολιτική στασιμότητα, η κοινωνική του απήχηση –όχι με όρους συμπάθειας αλλά με όρους αναμονής- παραμένει αρκετά μεγάλη, ιδίως σε επίπεδο διαμορφωτών γνώμης. Θεωρώ ότι αυτό το φαινόμενο έχει τέσσερις βασικές αιτίες: ιστορικός μύθος, κοινοβουλευτικό και κοινωνικό έργο, αντίθεση με τη Δεξιά, απογοήτευση από την κυβερνητική θητεία του ΣΥΡΙΖΑ. Από τις αλλαγές της δεκαετίας 80 βγήκε μια άλλη Ελλάδα που, παρά τα πολλά προβλήματα της, κανείς δεν τόλμησε να αμφισβητήσει ότι ήταν καλύτερη από την προηγούμενη εκδοχή.

Αλήθεια τρίτη: η κοινωνική αναμονή τελειώνει. Η δυναμική των τελευταίων εσωκομματικών εκλογών έχει εξαντληθεί προ καιρού, άλλες εκλογές δεν υπάρχουν στο άμεσο μέλλον για να δώσουν έστω τεχνητή συσπείρωση, η κοινοβουλευτική ομάδα δεν έχει ευκρινή εικόνα, τα γεγονότα παράγονται ερήμην. Το δίλημμα είναι καθαρό: ομφαλοσκόπηση και κρύψιμο πίσω από τα γενικότερα προβλήματα της σοσιαλδημοκρατίας ή αποφάσεις, που κάποιοι χρωστάνε στον εαυτό τους και στον κόσμο που ακόμα ακολουθεί.