ΤΑ ΝΕΑ 24/07/2019

Είναι θετικό που το πρώτο νομοσχέδιο που ετοιμάζεται να καταθέσει η κυβέρνηση έχει ως αντικείμενο τη Δημόσια Διοίκηση, μεγάλο ασθενή αλλά και βασικό μοχλό για τη βελτίωση της ζωής των πολιτών. Είναι επίσης θετικό ότι έχει υπάρξει -και εδώ- σοβαρή προετοιμασία, ότι ο Πρωθυπουργός γνωρίζει τα πράγματα από πρώτο χέρι και ότι το έργο αναλαμβάνει ένας νέος και απροκατάληπτος Υπουργός. Ο βασικός κίνδυνος που ελλοχεύει δεν είναι, συνεπώς, ούτε η βιασύνη, ούτε η έλλειψη διάθεσης και ιδεών, αλλά μια επανάληψη της «επανίδρυσης» που είχε εξαγγελθεί και μείνει στα λόγια από μια άλλη εκδοχή του και σήμερα κυβερνώντος κόμματος.

Η ελληνική Δημόσια Διοίκηση δεν χρειάζεται επανίδρυση αλλά σχέδιο και τόλμη. Σχέδιο δεν σημαίνει τόσο τι πρέπει να γίνει -4 τουλάχιστον πρόσφατες και έγκυρες μελέτες, του ΟΟΣΑ (2011), της διαΝΕΟσις (2016), της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2017) και του ΕΛΙΑΜΕΠ (2018), δείχνουν ανάγλυφα τα προβλήματα και τις διεθνείς πρακτικές- αλλά με ποια σειρά να τεθούν και πώς να απαντηθούν τα βασικά ερωτήματα. Πολλές μικρές και αποκομμένες μεταρρυθμίσεις ή 3-4 εμβληματικές με προοπτική να συμπληρώσουν ένα οφειλόμενο αποκλειστικά σε κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ έργο: την ίδρυση της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης (1982), το ΑΣΕΠ (1994), το Συνήγορο του Πολίτη (1997), τις αποκεντρωτικές προσπάθειες του «Καποδίστρια» (1997) και του «Καλλικράτη» (2010), τα ΚΕΠ (1998) και τη Διαύγεια (2010); Πώς επιτυγχάνεται το «επιτελικό κράτος», για το οποίο όλοι και πάντα μιλούν: με ανακατανομή των αρμοδιοτήτων των Υπουργείων και της σχέσης κεντρικής-αποκεντρωμένης διοίκησης ή με βάση «οριζόντιο» ανασχεδιασμό των υπηρεσιών που βλέπει και χρησιμοποιεί ο πολίτης; Πώς καλύπτονται και γεφυρώνονται τα κενά στρατηγικής (σύνδεση των δράσεων μεταξύ τους και μακροπρόθεσμη στόχευση) και υποστήριξης (ένα έργο να μην εξαγγέλλεται, ψηφίζεται και μετά να αφήνεται στη μοίρα του);

Οι μεταρρυθμίσεις, με πρώτη τη Δημόσια Διοίκηση, θα κριθούν με βάση το βαθμό και το ρυθμό υλοποίησης τους. Κι εδώ γνωρίζουμε, από την ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία και τις παρεμβάσεις Ελλήνων ειδικών όπως οι δύο Παναγιώτηδες, Καρακατσούλης και Μαΐστρος, τα θεμελιώδη πεδία και τις βασικές ανάγκες: συγκρότηση «κέντρου διακυβέρνησης» (το παρόν κυβερνητικό σχήμα έτσι συγκροτήθηκε, αλλά με υπερβολικά πληθωρικό τρόπο), καλύτερη νομοθέτηση (ένας αντίθετος στην ελληνική διοικητική κουλτούρα «νόμος» για την εφαρμογή των νόμων), ηλεκτρονική διακυβέρνηση/διασύνδεση (η ίδρυση ειδικού Υπουργείου και η ανάθεσή του σε πολύ ικανό πρόσωπο είναι θετικό αλλά όχι αρκετό βήμα), άλλη σχέση με τον πολίτη (μέσα ιδίως από αμφίδρομη συμμετοχή, αξιολόγηση δημοσίων υπαλλήλων, λογοδοσία πολιτικών προϊσταμένων, σύνδεση μισθών με σοβαρότητα και σημασία έργου). Τα πρακτικά και επείγοντα ζητήματα απαιτούν ευαίσθητες και τολμηρές σταθμίσεις. Πώς θα συνεργαστεί ο νέος, μέσω ΑΣΕΠ, υπηρεσιακός Γραμματέας αφενός με τους «επιτελικούς κύκλους» της κυβέρνησης και αφετέρου με τους ήδη διορισθέντες, με πολιτικά κριτήρια, Γενικούς Γραμματείς; Η ίδρυση μιας Ανεξάρτητης Αρχής Διαφάνειας θα δουλέψει υπέρ της διαφάνειας ή απλώς για τη θεωρητική επιτήρηση της; Αν η αποκέντρωση απαιτεί μεταφορά πόρων, μήπως απαιτεί προηγουμένως διαδικασίες αξιολόγησης και μέτρησης έργου;

Τα πρώτα βήματα θα είναι αποκαλυπτικά. Αλλά ακόμα σημαντικότερο θα είναι να υπάρξει συνάρθρωση εμπειριών, δυνάμεων και ανθρώπων με διάθεση προσφοράς, σε ένα πεδίο που τίποτα από αυτά δεν λείπει.